Początek początków parafii Puńsk

27 października 1597 roku dekretem króla Zygimantasa III erygowano parafię Puńsk. Jest to ważny moment w dziejach naszego regionu i data pamiętna dla nas wszystkich, gdyż wyznacza początek rozwoju historii miasta Puńska i parafii. Istnieje wiele dokumentów i publikacji dotyczących początków parafii i jej dalszych dziejów. Na ten temat w XIX wieku. pod koniec roku zainteresował się nim Simonas Norkus, pastor Puńska, poranny ksiądz i pisarz. On w 1888 r W numerze „ Przeglądu Katolickiego” opublikował szczegółowy artykuł „Kościół puński (w diecezji seinskiej)”, w którym omówił fundacyjne przywileje króla polskiego Zygmunta III Wazy przechowywane w parafii Puńsk, opisał kościół puński i jej inwentarz (artykuł drukujemy na s. 49-60). Z eseju S. Norkusa skorzystał ks. Pranciskus Augustaitis, tworzący monografię kościołów diecezji Seina , Jonas Totoraitis piszący historię Sūduva Suvalkija itp . Artykuł S. Norkausa przetłumaczony na język litewski został przedrukowany w roczniku dziedzictwa historycznego Terra Jatwezenorum. Rejon Joćwingi (2009, s. 201–212).

Ważne są także spostrzeżenia współczesnej litewskiej historyczki Vaidy Kamuntavičienė. Nie można pominąć pracy magisterskiej naszej rodzimej Julii Račiuvienė, która zawiera wiele informacji z historii parafii puńskiej. Jej książka Dzieje osadnictwa w parafii Puńsk od
r. 1597 do końca XVIII w . w 1997 ukazało się nakładem wydawnictwa „Aušros” w Puńsku.

O powstaniu parafii puńskiej pisali także polscy historycy. Wśród nich: ks. Władysław Klapkowski (Władysław Klapkowski), który
w 1938 r. Jerzy Wiśniewski i inni opublikowali przywileje kościelne zachowane w parafii Puńsk.

Nie wszystkie publikowane były informacje na temat założenia parafii w Puńsku. Wprowadza się błędy przy przepisywania i interpretacji dokumentów fundacyjnych i nadających cerkwi puńskiej. Zbadanie ich wymagałoby odrębnych badań.

W archiwach i rękopisach Litwy i Polski zachowały się kopie dokumentów przywilejów nadanych cerkwi w Puńsku. Do najważniejszych należą przywileje fundacyjne króla polskiego Zygimanta III Wazy z lat 1597, 1600 i 1606 dla cerkwi w Puńsku, które przechowywane są na plebanii parafii puńskiej.